Allereerst, wat is een Stuurhut?

De stuurhut van een binnenvaartschip is de centrale controlekamer of het commandocentrum van het schip, waar de stuurman of kapitein het schip bestuurt en navigeert.

De stuurhut is ontworpen om de stuurman of kapitein een comfortabele en functionele werkruimte te bieden. Het heeft grote ramen aan alle kanten om een breed gezichtsveld te garanderen, waardoor de stuurman of kapitein een goed zicht heeft op de voorwaartse, zijwaartse en achterwaartse bewegingen van het schip. Dit is van cruciaal belang voor de veilige navigatie, vooral tijdens het varen in drukke waterwegen of bij slechte weersomstandigheden.

Binnen in de stuurhut zijn er bedieningspanelen en instrumenten die essentieel zijn voor de navigatie en het beheer van het schip. Dit omvat meestal het stuurwiel, stuurhendel of de joystick om het roer te bedienen, motorbedieningselementen, communicatieapparatuur zoals marifoons en radio’s, navigatieapparatuur zoals radar, kaartplotter, GPS, dieptemeter en andere instrumenten zoals snelheidsmeters en windmeters.

Over het algemeen is de stuurhut van een binnenvaartschip ontworpen om functionaliteit, veiligheid en comfort te combineren, zodat de stuurman of kapitein de volledige controle heeft over het schip tijdens het varen.

Automatische piloot

De automatische piloot van een binnenvaartschip is vergelijkbaar met die van zeeschepen, maar het is aangepast aan de specifieke behoeften en omstandigheden van binnenvaartschepen, die op rivieren, kanalen en andere binnenwateren varen. Binnenvaartschepen hebben vaak andere eisen dan zeeschepen vanwege verschillende factoren, zoals beperkte ruimte, ondiepte en vaak meer bochten in de vaarweg.

De automatische piloot van een binnenvaartschip werkt op basis van sensoren en apparaten die de positie en koers van het schip meten. De belangrijkste componenten zijn vergelijkbaar met die van andere schepen:

1. Gyroscopen en accelerometers: Deze sensoren meten de beweging en draaiing van het schip om de as om de huidige koers en versnelling te bepalen.
2. Magnetisch kompas of elektronisch kompas: Dit meet de werkelijke koers van het schip ten opzichte van het magnetische noorden.
3. GPS-navigatiesysteem: Het GPS-systeem biedt nauwkeurige positie-informatie, wat essentieel is voor de werking van de automatische piloot.
4. Navigatiekaarten en -gegevens: Binnenwateren kunnen constant veranderende omstandigheden hebben, zoals variabele waterstanden en obstakels, dus up-to-date navigatiegegevens zijn cruciaal voor een betrouwbare werking van de automatische piloot.
5. Computerbesturingssysteem: Net als bij andere schepen wordt de informatie van de sensoren en navigatiesystemen verwerkt door een computer die stuurcorrecties berekent en het roer aanstuurt om de gewenste koers te handhaven.

Het doel van de automatische piloot voor binnenvaartschepen is om de koers te handhaven en de stuurman te ondersteunen bij het navigeren, vooral op langere trajecten waar handmatige besturing inspannend kan zijn. De bemanning blijft echter altijd verantwoordelijk voor de veilige navigatie van het schip en moet te allen tijde alert blijven voor mogelijke gevaren en onvoorziene situaties. De automatische piloot wordt vaak gebruikt als een hulpmiddel om de stuurman te ondersteunen, maar niet als een volledig autonoom systeem dat volledige controle over het schip overneemt.

Elektronische kaart

Een elektronische kaart voor een binnenvaartschip is een digitaal navigatiesysteem dat specifiek is ontworpen voor het varen op binnenwateren, zoals rivieren, kanalen en meren. Het is een moderne en geavanceerde tool die traditionele papieren zeekaarten heeft vervangen in veel binnenvaarttoepassingen.

Een elektronische kaart voor een binnenvaartschip maakt gebruik van elektronische kaartgegevens en GPS-technologie om de positie van het schip te bepalen en nauwkeurige navigatie-informatie te bieden aan de bemanning. Het systeem kan worden weergegeven op computers, tablets of speciale elektronische kaartplotters in de stuurhut van het schip.

De belangrijkste kenmerken en voordelen van een elektronische kaart voor een binnenvaartschip zijn onder andere:

1. Actuele kaartgegevens: Elektronische kaarten kunnen real-time updates ontvangen, waardoor de bemanning toegang heeft tot de meest actuele informatie over waterdieptes, boeien, bruggen, sluizen, enz.
2. GPS-integratie: Het systeem gebruikt GPS-positiegegevens om de exacte locatie van het schip op de kaart weer te geven, waardoor de bemanning altijd op de hoogte is van de actuele positie.
3. Navigatiehulpmiddelen: Elektronische kaartsystemen bieden vaak aanvullende navigatiehulpmiddelen, zoals routeplanning, automatische geleidelijnen, AIS (Automatic Identification System) voor de weergave van andere schepen, en alarmen voor ondieptes of gevaarlijke situaties.
4. Eenvoudige updates: Elektronische kaarten kunnen gemakkelijk worden bijgewerkt met nieuwe kaartgegevens en software-updates.
5. Efficiënt gebruik van ruimte: In plaats van grote papieren kaarten neemt een elektronische kaart veel minder ruimte in beslag en biedt het toegang tot uitgebreide informatie.

Ondanks de voordelen van elektronische kaarten, moeten bemanningen van binnenvaartschepen zich bewust zijn van mogelijke beperkingen. Het is belangrijk om niet uitsluitend op elektronische kaarten te vertrouwen en altijd te beschikken over aanvullende navigatie-instrumenten en -middelen, zoals traditionele papieren kaarten en kompassen, om redundantie en veiligheid te waarborgen. Elektronische kaarten zijn waardevolle hulpmiddelen om het navigatieproces te verbeteren, maar de bemanning moet te allen tijde alert blijven en goed getraind zijn in het gebruik van de systemen.

Marifoon

Een marifoon is een communicatiesysteem dat specifiek is ontworpen voor gebruik op schepen en vaartuigen. Het staat bekend als een “maritieme radiofoon” en wordt gebruikt voor het verzenden en ontvangen van spraak- en noodberichten tussen schepen en met walstations.

De marifoon maakt gebruik van radiogolven en heeft een beperkt bereik, afhankelijk van verschillende factoren zoals zendvermogen, antennehoogte en omgevingsomstandigheden. Het is een belangrijk communicatiemiddel voor maritieme veiligheid, noodoproepen, navigatie en algemene communicatie tussen schepen en met walstations.

Marifoons worden meestal gebruikt voor spraakcommunicatie, waarbij maritieme banden en kanalen worden toegewezen voor verschillende soorten communicatie, zoals havenverkeer, algemeen gebruik, noodoproepen en werkkanaal. Er zijn ook speciale kanalen toegewezen voor communicatie met walstations en het melden van navigatiegegevens.

Het gebruik van een marifoon is onderworpen aan regels en voorschriften die worden beheerd door maritieme autoriteiten. Om een marifoon te gebruiken, moet men doorgaans over een marifooncertificaat beschikken, dat vereist is voor de bediening van een marifoon aan boord van een schip.

Marifoons spelen een essentiële rol bij het handhaven van communicatie en veiligheid op het water. Ze stellen schippers in staat om belangrijke informatie uit te wisselen, zoals verkeersinformatie, weerberichten, haveninstructies en noodoproepen. Het is belangrijk om de juiste protocollen en etiquette te volgen bij het gebruik van een marifoon om de communicatie-efficiëntie en -veiligheid te waarborgen.

Noodstuurwerk

Het noodstuurwerk van een binnenvaartschip, ook wel bekend als noodroer, is een belangrijk veiligheidssysteem dat wordt gebruikt wanneer het hoofdstuurmechanisme van het schip faalt of niet langer functioneert. Het noodstuurwerk is ontworpen om het schip bestuurbaar te houden en te voorkomen dat het stuurloos wordt in geval van een noodsituatie.

Het noodstuurwerk bestaat meestal uit een onafhankelijk en handbediend roersysteem, dat losstaat van het normale stuurmechanisme. Het kan verschillende vormen aannemen, afhankelijk van het ontwerp van het schip en de beschikbare ruimte. Enkele veelvoorkomende kenmerken en componenten van het noodstuurwerk zijn:

1. Noodroerblad: Het noodroerblad is een apart roerblad dat zich meestal aan de achterzijde van het schip bevindt. Het kan handmatig worden bediend door middel van een directe verbinding of een mechanisch systeem.
2. Noodstuurstand: Er is vaak een speciale stuurstand of een noodstuurwiel in de stuurhut of nabij het noodroerblad. Dit stelt de bemanning in staat om handmatig het roer te bedienen als het hoofdstuurmechanisme niet werkt.
3. Noodstuurhydrauliek: Het noodstuurwerk kan een apart hydraulisch systeem hebben om het roerblad te bedienen, zelfs als het normale hydraulische stuurmechanisme niet functioneert.
4. Bedieningsmechanisme: Het noodstuurwerk wordt doorgaans handmatig bediend door bemanningsleden, die de stuurwielen of handgrepen gebruiken om het roer te draaien en het schip te sturen.

Het noodstuurwerk wordt beschouwd als een cruciaal veiligheidssysteem op binnenvaartschepen, omdat het de bemanning in staat stelt om de controle over het schip te behouden en manoeuvres uit te voeren, zelfs in noodsituaties waarin het normale stuurmechanisme niet werkt. Training en vertrouwdheid met het gebruik van het noodstuurwerk zijn essentieel voor de bemanning om effectief te kunnen reageren op noodsituaties en de veiligheid van het schip en de bemanning te waarborgen.

Radar

Een radar op een schip is een elektronisch apparaat dat wordt gebruikt om objecten in de omgeving van het schip te detecteren, volgen en identificeren. Het werkt door radiogolven uit te zenden en de weerkaatsing van die golven te ontvangen nadat ze een object hebben geraakt.

De basiscomponenten van een radar op een schip zijn:

1. Zender: Deze produceert radiogolven met een bepaalde frequentie en zendt ze uit in een bepaalde richting.
2. Antenne: Dit is de component die de uitgezonden radiogolven de ruimte in stuurt en de gereflecteerde golven opvangt. Het roteert om een 360-gradenbeeld rondom het schip te verkrijgen.
3. Ontvanger: Deze ontvangt de gereflecteerde radiogolven die door de antenne zijn opgevangen. De ontvanger versterkt het zwakke signaal en bereidt het voor op verdere verwerking.
4. Signaalprocessor: Deze verwerkt het ontvangen signaal en converteert het naar informatie die nuttig is voor de radaroperator. Het kan de afstand, de richting en de snelheid van gedetecteerde objecten bepalen.
5. Display: Dit toont de gedetecteerde objecten in een visuele vorm aan de roerganger. Moderne radarsystemen maken vaak gebruik van computerschermen om de informatie weer te geven.

Regulateur hoofdmotor

De regulateur van de hoofdmotor van een binnenvaartschip is een belangrijk onderdeel van het motorcontrolesysteem. Deze regulateur, is verantwoordelijk voor het reguleren van het motorvermogen en de motorsnelheid.

Het doel van de regulateur is om ervoor te zorgen dat de hoofdmotor van het binnenvaartschip een stabiel toerental behoudt, ongeacht de belasting op de motor of de veranderingen in de omstandigheden.

Traditioneel gezien waren motorregelaars mechanische apparaten die werden bediend door middel van stangen en veren. Met de vooruitgang in technologie zijn moderne binnenvaartschepen echter uitgerust met geavanceerde elektronische motorregelaars. Deze elektronische regelaars gebruiken sensoren om de motorsnelheid en andere relevante parameters te meten en passen de brandstoftoevoer aan om de gewenste snelheid te handhaven.

Roerstandaanwijzer

Een roerstandaanwijzer is een instrument aan boord van een binnenvaartschip dat de stand van het roer aangeeft. Het wordt gebruikt om de stuurman te informeren over de huidige positie van het roer, waardoor hij de koers en de richting van het schip nauwkeurig kan controleren en aanpassen.

De roerstandaanwijzer kan verschillende vormen aannemen, maar het meest voorkomende type is een elektronisch display dat de roerhoek in graden of percentage weergeeft. De aanwijzer is vaak te vinden op de stuurhut of het navigatiepaneel van het schip, zodat de stuurman de informatie gemakkelijk kan aflezen tijdens het varen.

Hoe de roerstandaanwijzer werkt:

1. Sensor: De roerstandaanwijzer maakt gebruik van een sensor die verbonden is met het roermechanisme. Deze sensor detecteert de positie van het roer en stuurt de informatie naar het display.
2. Display: Het display toont de roerhoek in graden of percentage. Bijvoorbeeld, als het roer recht staat, zal de roerstandaanwijzer een hoek van 0 graden aangeven, en als het roer volledig naar bakboord (links) of stuurboord (rechts) is gedraaid, zal de roerstandaanwijzer respectievelijk een hoek van -35 graden (bakboord) of +35 graden (stuurboord) aangeven.
3. Nauwkeurige controle: De roerstandaanwijzer helpt de stuurman om het schip nauwkeurig te besturen en koersaanpassingen te maken. Het is vooral handig bij het varen in beperkte ruimtes, zoals havens en sluizen, waar precisie en controle essentieel zijn.

De roerstandaanwijzer is een belangrijk navigatie-instrument dat de stuurman ondersteunt bij het veilig en efficiënt navigeren van het binnenvaartschip, vooral tijdens manoeuvres en bij het vermijden van obstakels. Het helpt om de koers van het schip te handhaven en de gewenste richting te volgen, wat cruciaal is voor de veiligheid van het schip en zijn bemanning.